معرفی استانداردهای CIBSE TM52 و CIBSE TM59
حامد مصلحی
| دسته بندی:
مبانی انرژی و آسایش حرارتی
| تاریخ انتشار:
03 مهر 1400
آشنایی با استانداردهای CIBSE TM52 و CIBSE TM59
یکی از مسائلی که ممکن است در بعضی ساختمان ها پیش بیاید، مساله overheating یا گرمایش بیش از اندازه فضا می باشد. مساله overheating در کشورهای اروپایی توجه زیادی به خود جلب کرده است زیرا در سالیان اخیر، هدف اصلی در طراحی ساختمان های اروپایی، تامین دمای مطلوب در فصل زمستان بوده است. این امر موجب شده است که ساختمان ها عملکرد مطلوبی در فصول سرد داشته باشند اما در تابستان دچار overheating شوند. برای جلوگیری از این مساله، CIBSE دو استاندارد جهت ارزیابی احتمال overheating در ساختمان ها ارائه کرده است که در ادامه به معرفی این دو استاندارد می پردازیم.
استاندارد TM52
در استاندارد TM52، سه شرط تعریف شده است که ساختمان باید بتواند حداقل دو شرط از این شروط را ارضا کند تا در معرض overheating نباشد. در ادامه این شروط شرح داده شده است.
- در شرط اول، محدوده ای برای تعداد ساعاتی که دمایoperative می تواند از آستانه بالا دمای آسایش بیشتر باشد، مشخص می شود. یعنی دمای operative نباید در بیشتر از 3% زمان های اشغال شده بیشتر از آستانه بالای دمای آسایش باشد. برای پیش بینی دمای آسایش در این استاندارد، از یک مدل تطبیقی (adaptive) استفاده می شود و به عبارت دیگر دمای آسایش وابسته به دمای هوای بیرون است و از رابطه زیر برای محاسبه آن استفاده می شود:
در این رابطه، Trmمیانگین وزن دهی شده دمای هوای بیرون در هفت روز گذشته می باشد. لازم به ذکر است که در مدل های تطبیقی، تنها یک دمای آسایش نداریم. بلکه محدوده آسایش داریم و این محدوده آسایش در این استاندارد با توجه به نوع ساختمان که در جدول زیر آمده است، تعیین می شود. برای مثال، اگر ساختمان در گروه II قرار گیرد، محدوده آسایش بصورت 3 ± Tcomf خواهد بود. در این شرط، آستانه بالای دمای آسایش ملاک ارزیابی می باشد که در نمودار با رنگ های قرمز، نارنجی و زرد مشخص شده است.
- شرط دوم مربوط به شدت overheating می باشد و وابسته به میزان افزایش دما و طول دوره افزایش است. این شرط با استفاده از پارامتری تحت عنوان weighted exceedance که به صورت روزانه محاسبه می شود، ارزیابی می شود و مقدار آن باید کمتر یا مساوی 6 باشد. رابطه ای که برای محاسبه این پارامتر استفاده می شود، بصورت زیر است:
در این رابطه wf با توجه به میزان افزایش دما تعیین می شود (برای اطلاعات بیشتر به استاندارد مراجعه شود) و he تعداد ساعات افزایش است.
- شرط سوم، یک دمای حداکثر برای هر اتاق در روز در نظر می گیرد و اگر دما از این مقدار بیشتر باشد، غیر قابل قبول است. به عبارت دیگر، اگر اختلاف دمای operative و آستانه بالای دمای آسایش بیشتر از 4 درجه باشد، ساختمان از نظر این شرط قابل قبول نیست.
استاندارد TM59
همانطور که پیشتر بیان شد، از استاندارد TM52 برای ارزیابی ریسک Overheating استفاده می شود. اگرچه از TM52 می توان برای کاربری های مختلف ساختمان استفاده کرد، ولی در اصل برای ساختمان های اداری-تجاری ایجاد شده است. برای ساختمان های مسکونی، بهتر است که از استاندارد TM59 استفاده شود. این استاندارد هم همانند استاندارد TM52 از شروطی برای ارزیابی overheating استفاده می کند که در ادامه آمده است.
لازم به ذکر است که شروطی که در این استاندارد در نظر گرفته می شود، بستگی به تهویه ساختمان دارد. به عبارت دیگر در ساختمان هایی که تهویه غالبا به صورت طبیعی انجام می شود، شرط های زیر باید تامین شوند:
برای اتاق ها، آشپزخانه و پذیرایی:
فقط برای اتاق خواب ها:
- تعداد ساعت هایی که دمای operative در شب بیشتر از 26 درجه است، نباید بیشتر از 1% از تعداد ساعت ها در طول سال باشد.
ساختمان هایی که غالبا به صورت مکانیکی تهویه می شوند:
- دمای operative نباید برای اتاق ها برای بیشتر از 3% از ساعات اشغال شده، بیشتر از 26 درجه باشد.
راهروها:
- شرطی که برای راهروها درنظر گرفته می شود چه در ساختمان هایی که تهویه طبیعی دارند و چه در ساختمان هایی که تهویه مکانیکی دارند، یکسان است. برای راهروها، تعداد ساعت های که دمای operative بیشتر از 28 درجه است، نباید بیشتر از 3% کل ساعات در طول سال باشد.
درنهایت لازم به ذکر است که برای استفاده از این استانداردها، مواردی در حین شبیه سازی ساختمان باید لحاظ گردد که این موارد با جزئیات در این استانداردها آمده است.